GERİ DÖNÜŞÜM 101: NEDİR, NE DEĞİLDİR?
Kaynak: Unsplash | Jilbert Ebrahimi
Sık sık unutuyoruz ancak doğal kaynaklarımız sınırlı. Hele ki dünya nüfusu her geçen gün artarken ve tüketim çılgınlığı alıp başını giderken, yeniden değerlendirilme olanağı olan atıkların çeşitli işlemlerden geçerek üretim sürecine yeniden dahil olması, böylelikle kaynakların korunması büyük önem taşıyor. Belki bugüne kadar ‘geri dönüşüm’ kelimesini yalnızca duydunuz, belki evinizde atıklarınızı ayırarak geri dönüşüm süreçlerine zaten katkı sağlıyorsunuz; bu konuda ne kadar bilgi sahibi olunduğundan bağımsız, hepimizin geri dönüşüm ile ilgili birtakım çeşitli noktaları benimsemesi gerektiğine ve hayal ettiğimiz sürdürülebilir dünyanın ancak böyle bir farkındalıkla mümkün olacağına inanıyoruz. Bu yüzden, bu hafta konumuz: geri dönüşüm 101.
Geri dönüşümü tanımlayarak başlayalım: Kağıt, karton, cam, plastik, metal gibi maddelerin çeşitli fiziksel, kimyasal ve biyokimyasal süreçlerden geçtikten sonra ikincil hammadde olarak yeniden kullanıma hazır hale gelmesine geri dönüşüm diyoruz. Geri dönüşüm, yukarıda da bahsettiğimiz üzere, her şeyden önce doğal kaynakları korumaya olanak verdiği gibi, üretimdeki işlem sayısını azaltarak enerji tasarrufu da sağlıyor. Örneğin, maden çıkartılarak üretilen bir metal kutunun yapılabileceği enerji ile geri dönüşüm yöntemi kullanılarak 20 metal kutu yapılabiliyor.
Kaynak: Unsplash | Lacey Williams
Geri dönüşüm, doğal kaynakların korunmasını sağlar dedik. Biraz açalım: Örneğin, bir ton kağıdın geri dönüştürülmesi ile 17 ağacın kesilmesi önlenebiliyor. Dönüşen her ton cam için, 100 litre petrol sağlanıyor. Metal ve ahşap ambalajların geri dönüştürülmesi ile doğal alanları korumak mümkün olurken, plastik ambalaj atıklarının geri kazanılması petrolden tasarruf etmeyi sağlıyor. Kullanılmış bir kağıdın geri dönüşümü ise hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 oranında azaltıyor.
Şöyle düşünün, normal şartlarda tek bir cam şişe doğada 4000 yıl boyunca kalıyor ve eğer bu şişe çöpe atılıp atık sahalarına ulaştıysa bu süre daha da uzayabiliyor. Oysa o cam şişenin geri dönüşümü mümkün olduğunda, ortaya yeni bir ürün çıkıyor ve aynı maddenin kullanım ömrü uzatılarak tekrar ve tekrar kullanılabiliyor. Aynısı teneke kutular için de geçerli: Geri dönüştürülmeyen teneke kutular yaklaşık 500 yıl veya daha fazla doğada kalıyor. Oysa bir alüminyum kutu geri dönüştürüldüğünde, 3 saatliğine evinizin televizyonunu çalıştırmak için yeterli miktarda enerji tasarrufu sağlamaya yardımcı olabiliyor!
Tabii ki geri dönüşümün faydaları bunlarla sınırlı değil: Geri dönüşüm sayesinde sera gazı emisyonu düşüyor, özellikle evsel atıkların kompost yapılarak geri dönüştürülmesiyle toprağın verimi artıyor, bu da elde edilen gıda ürünlerinin besin değerinin daha yüksek olmasını sağlıyor. Aslında günün sonunda, atık miktarının azalması gelecek nesillere daha sürdürülebilir ve temiz bir dünya bırakmanın daha ulaşılabilir bir hedef olmasını mümkün kılıyor. Atık miktarı azaldıkça, katı atıkların yanı sıra; sıvı atıkların da toprağı, denizi, okyanusları ve gaz atıkların havayı kirletmesinin önüne geçiliyor. Daha ne olsun?
Kaynak: Unsplash | Jasmin Sessler
Geri dönüşüm süreçleri temelde 4 ana uygulama ile tamamlanıyor: 1) Geri dönüştürülebilir atıkların normal çöpler ile karışmayacak şekilde ayrı ayrı toplanması, 2) cam, metal, plastik ve kağıt gibi kategorilere göre sınıflara ayrılması, 3) kimyasal ve fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni birer malzemeye dönüşmeleri, 4) geri dönüştürülen ürünlerin yeniden kullanılması. Güzel haber şu ki, bu doğaya saygı duyan döngüye katkı sağlamaya hemen bugün başlayabilirsiniz. Nasıl mı? Örneğin, evinizdeki ambalaj atıkları çöplere karışmadan ayrı ayrı biriktirmeye başlayabilir ve geri dönüşüm kutularına atabilirsiniz. Bu noktada, bağlı olduğunuz belediyenin geri dönüşüm uygulamalarına şöyle bir göz atmakta fayda olabileceğini düşünüyoruz. Aynı zamanda etrafınızdakiler ile bildiklerinizi paylaşabilir, onları da aynısını yapmaları için teşvik edebilirsiniz.
Küçük ama önemli bir not ile noktalayalım… Kırılmış camlar, ampul ve floresanlar, peçete ve tuvalet kağıdı gibi kozmetik ve hijyenik kağıtları, yağ ve yemek artığı bulaşmış pizza kutuları, karton veya strafor tabak ve bardaklar, naylon poşetler, streç filmler, kıyafet askıları, seramik ürünler, boya gibi kimyasal maddeleri içeren şişeler, medikal atıklar ve piller gibi ürün ve ambalajlar, geri dönüşmeyen veya geri dönüşümü için birtakım farklı süreçlere ihtiyaç duyan malzemeler olduklarından, geri dönüşüm kutularına atılmamaları gerekiyor.
Geri dönüşüm ile ilgili temel bilgileri bu yazımızda edinmiş olduğunuzu umuyor, bir sonraki yazımızda geri dönüşüm ve moda ilişkisini inceleyeceğimizin haberini vermek istiyoruz. Takipte kalmayı unutmayın!
